İklim değişikliğiyle çabayı değerli ataklarla güçlendiren Türkiye, 2022 yılında etraftan güce, endüstriden tarıma, kentleşmeden ulaşıma kadar birçok alanda yürütülen projeleri tamamlayacak.
Türkiye, bütün dünya üzere iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini derinden hissediyor. Son haftalarda başşehir Ankara’da, geçtiğimiz yıllarda Giresun, Rize, Artvin, Kastamonu, Bartın ve Sinop’ta yaşanan seller, Konya’da görülen obruklar, Antalya ve Muğla’da yaşanan orman yangınları, Marmara Denizi’nde görülen müsilaj, iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini gözler önüne seriyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Güç ve İklim Bahisli Büyük Ekonomiler Forumu’nda, iklim değişikliği ve etraf meselelerinin insanlığın ortak sorunu olduğunu, bunlar karşısında verilecek yanıtların global dayanışmanın eseri olması gerektiğini anlattı. Türkiye’nin iklim değişikliği ve etraf meseleleriyle çabayı öncelikli sıkıntılardan biri olarak gördüğünü vurgulayan Erdoğan, bu anlayışla Paris Muahedesi’ni onaylayıp 2053 yılı için net sıfır emisyon maksadını ve yeşil kalkınma ihtilalini ilan ettiklerini hatırlattı.
Paris Mutabakatı’nın onaylanması sonrası süreç
Türkiye, son periyotta attığı adımlarla iklim kriziyle uğraşta yeni bir safhaya geçti. Geçen yıl ve bu yıl Türkiye için milat sayılacak adımlar atıldı. Bunların başında global sıcaklık artışının bu yüzyılın sonunda 1,5 dereceyle sonlandırılmasını hedefleyen Paris Mutabakatı’nın onaylanması geliyor. Paris İklim Muahedesi, 6 Ekim’de TBMM’de onaylandı. Muahedenin onaylanmasına ait karar, 7 Ekim’de Resmi Gazete’de yayımlanırken Türkiye’nin Paris Mutabakatı’na ait onayı 11 Ekim’de BM Sekretaryası’na bildirildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaptığı açıklamalar ve Türkiye’nin iklim değişikliğiyle çabası kapsamında atılan adımlar esaslı, yapısal ıslahatları da beraberinde getirdi.
Bunlardan birincisi Etraf ve Şehircilik Bakanlığının isminin “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı” olarak değiştirilmesi oldu. Ayrıyeten İklim Değişikliği ve Ahenk Uyum Konseyi ve İklim Değişikliği Başkanlığının kurulması ile yeni devrin gereksinimlerine yanıt verecek kurumsal teşkilatlanma gerçekleştirildi. Böylelikle yeni süreçte Bakanlık, iklim değişikliğine ait alanlarda çalışmalarına sürat verdi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum başkanlığında, İklim Değişikliği ve Ahenk Uyum Heyetinin birinci toplantısı gerçekleştirildi. Ulusal katkı beyanının güncellenmesi, uzun devirli düşük karbonlu kalkınma stratejisinin hazırlanması, İklim Kanunu üzere hususların ele alındığı toplantıda, 22 Ekim 2021’de imzalanan mutabakat zaptı kapsamında yürütülecek proje teklifleri ve öncelikli alanlara dair ortak bir çalışmanın yapılması konusu da görüşüldü.
Mutabakat zaptı kapsamında, iklim değişikliğiyle uğraşta kullanılmak üzere Türkiye’ye kazandırılan 3 milyar 157 milyon dolarlık finansmanla sanayi, tarım, ulaştırma, güç, atık, inşaat, pak güç ve mikro-mobiliteye kadar birçok alanda iklim dostu yatırımların desteklenmesi amaçlanıyor.
İklim Kanunu’nda sona yaklaşıldı
İklim değişikliğiyle uğraş ve ahenk çalışmaları için ülkenin yeni yol haritasını şekillendiren teklifleri kapsayan Türkiye’nin birinci İklim Şurası bu yıl 21-25 Şubat’ta, iklim değişikliğinden en çok etkilenen vilayetlerden Konya’da gerçekleştirildi.
Şura’da sera gazı azaltımı, yeşil finansman, karbon fiyatlama, iklim değişikliğine ahenk, lokal idareler, göç, adil geçiş ve toplumsal siyasetler, bilim ve teknoloji üzere 7 farklı alanda, Türkiye’nin yeni yol haritası belirlendi. 3 ay süren ağır çalışmalar sonucu iklim değişikliğiyle çaba kapsamında, 2053 net sıfır emisyon ve yeşil kalkınma gayeleri doğrultusunda 217 yeni karar alındı.
Alınan bu kararlar, Türkiye’nin iklim değişikliği konusundaki taahhütlerini hukuksal yerde güçlendirecek İklim Kanunu’nun hazırlanmasında kıymetli bir referans kaynak olacak. Bakanlık, TBMM tarafından hazırlanacak İklim Kanunu için altlık olacak çalışmalarda sona yaklaştı. Hazırlıkların kısa müddet içinde tamamlanması ve İklim Kanunu’nun Meclis gündemine gelmesi planlanıyor.
Ayrıca Bakanlıkça kurulacak Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi kapsamında işletmeler için geliştirilecek karbon fiyatlama sisteminden elde edilecek gelirle, sanayicilerin pak üretim ve yatırım süreçlerine dayanak olunacak. Bu çerçevede iş birliklerinin kurulmasına ortam sağlayacak Ulusal Yeşil Taksonomi Merkezi de oluşturulacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Ulusal Katkı Beyanımızı güncelliyoruz. Yol haritamızı teşkil edecek uzun devirli iklim stratejimizi ve aksiyon planımızı bu yılın sonunda açıklayacağız.” kelamlarıyla gündeme getirdiği İklim Değişikliği Ahenk Stratejisi ve Aksiyon Planı, 2030 ve 2053 yıllarına dönük orta ve uzun devirli gayeler kapsamında; 2015 yılında belirlenen Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanı da 2053 amaçları doğrultusunda yıl sonuna kadar güncellenecek.
“Sıfır Atık” ile 265 milyon ağaç kurtarıldı
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, atık idaresinden atık su arıtmaya, hava kalitesinin iyileştirilmesinden, denizlerin, akarsuların korunmasına, yeşil alanların artırılmasından bisiklet yollarının, yeşil yürüyüş yollarının yapılmasına kadar yüzlerce proje yürütüyor.
İklim değişikliğiyle uğraşta etrafın korunması için en değerli adımlardan birini de atıkların geri dönüşümü oluşturuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde başlatılan “Sıfır Atık Projesi” kapsamında, 2017’de yüzde 13 olan geri kazanım oranı 2020 yılında yüzde 22,4, 2021 yılında ise yüzde 25’e yükseldi. 2023 yılı gayesi ise yüzde 35 olarak belirlendi.
Proje sayesinde 16,5 milyon ton kağıt/karton, 4,1 milyon ton plastik, 1,7 milyon ton cam, 0,4 milyon ton metal ve 1,5 milyon ton organik ve öteki geri dönüştürülebilir atıklar olmak üzere toplam 24,2 milyon ton atık iktisada geri kazandırıldı. Atıklardan 30 milyar lira ekonomik yarar sağlandı. 3 milyon ton sera gazı salınımının önlendi ve 265 milyon ağaç kurtarıldı.
Deniz çöpleriyle gayrette tüm kıyı vilayetlerinde il hareket planları hazırlanarak 2020’de “Sıfır Atık Mavi” hayata geçirildi. Sıfır Atık Mavi hareketiyle de 134 bin ton deniz çöpü toplanarak bertaraf tesislerine gönderildi.
Türkiye, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde çölleşme ve erozyonla çaba mevzuları ile meteoroloji alanında bilgi teknolojileri ve irtibat altyapısı, meteorolojik afetlerin kestirimi, erken ikazlar ve afet risk azaltımı bahislerinde da önemli çalışmalar yürütüyor.
İklim Portal çalışmaları sürüyor
Ulusal ve lokal iklim değişikliğine ahenk siyasetlerinin ve aksiyonlarının merkezinde yer alan tüm paydaşların iklim değişikliği ile ilgili içerik ve bilgilere tek bir noktadan erişmesi ve karar vericilere rehberlik etmesi maksadıyla Türkiye’nin birinci iklim değişikliği platformu olan İklim Portal kurulması çalışmaları da devam ediyor.
İklim Portal ile karar alma süreçlerinde ve bilimsel çalışmalarda gerekli olan içeriğin tesirli bir halde toplanması, tüm paydaşların bu içeriğe erişimi ve kullanımının sağlanması amaçlanıyor.
İklim değişikliğiyle çaba kapsamında ilgili üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, lokal idareler, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşları tarafından gerçekleştirilen çalışmalara ilişkin bilgi, evrak ve dokümanların yer alacağı portalın, mevzu ile ilgili bir müracaat kaynağı olması ve vatandaşlarda da iklim değişikliği konusunda farkındalık oluşturması hedefleniyor.
Teknik art plan ve kullanıcı orta yüzünü içeren tasarım süreci tamamlanmak üzere olan portalın, bu yıl içinde açılması planlanıyor.