Yener KARADENİZ
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO), Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2021 Araştırması geçen hafta açıklandı. İSO 500’de üretimden satışlar geçen yıl yüzde 73,8 artışla 2 trilyon TL’yi aştı. 2021 yılında ihracat yüzde 33,9 artışla 85,8 milyar dolara ulaştı. Şirketlerin faaliyet kârı ise tıpkı devirde yüzde 139 artışla 342 milyar TL’ye yükseldi. Kelam konusu listede dokumacılık ve hazır giysi dallarının performansı da dikkat çekti.
Pandemi yılı olan 2020 yılı hariç son 5 yılda İSO birinci 500’deki şirket sayısını her yıl artıran dokumacılık ve hazır giysi kesimleri bu yükselişini geçen yılda sürdürdü. Değişen tedarik zincirine bağlı olarak ön plana çıkan her iki kesimden geride bıraktığımız yıl İSO birinci 500 listesine giren şirket sayısı 54’ten 60’a çıktı. Listeye bu yıl 14 yeni şirket girdi. Liste’de 47 dokumacılık ve 13 de giysi şirketi yer aldı. Üretimden satışlarını yüzde 87 oranında artırarak 103 milyar TL’ye çıkaran her iki bölümden 60 şirketin ihracatı ise 4,3 milyar dolara yükseldi. Bir evvelki devir listeye giren 54 dokuma ve hazır giysi firmasının üretimden satışları 55 milyar TL, ihracatı ise 3,6 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Böylelikle her iki bölümün İSO 500’ün 2 trilyon TL’lik toplam üretimden satışlar içindeki hissesi yüzde 4,6’dan yüzde 5’e çıktı.
İlk sırada Aksa yer alıyor
Tekstil ve hazır giysi bölümlerinde birinci sırayı, Aksa aldı. Yalova merkezli şirket, bir evvelki devir listesine nazaran 8 basamak birden yükseldi. Üretimden satışları 9 milyar TL olan Aksa’nın vergi evvelki karı 880 milyon TL olarak gerçekleşirken ihracatı ise 359 milyon dolara çıktı. Türkiye’nin esaslı sanayi kümelerinden Akkök Holding’e bağlı olan Aksa Akrilik Kimya Sanayii AŞ., 1968 yılında Türkiye’nin akrilik elyaf muhtaçlığını karşılamak üzere Yalova’da kurulmuş ve 1971 yılında 5000 ton/yıl kapasiteyle üretime başlamıştı. Şirketin internet sitesinde yer alan bilgilere nazaran Aksa, bugün 5 kıtada, 50’den fazla ülkede 300’e yakın müşterisi bulunan bir dünya devine dönüşmüş. Bin 307 çalışanı şirket, dünyadaki en büyük, Türkiye’deki tek akrilik elyaf üreticisi pozisyonunda bulunuyor. İSO 500 listesinde dokumacılık kesiminden ikinci sırada ise Gülsan Sentetik Dokuma yer alıyor. Bir evvelki periyot listesinde 69’uncu sırada yer alan ve 2021’de 10 basamak gerileyen Gaziantep merkezli şirketin üretimden satışları 4,9 milyar TL olarak gerçekleşti. Kelam konusu sayı bir evvelki periyot listesinde 3,6 milyar TL idi. 1994 yılından bu yana dokuma ve tufting halı üreticilerine hizmet veren Gülsan’ın internet sitesinde yer alan bilgilere nazaran şirket, yılda 110 bin tonluk iplik üretim kapasitesiyle bölümünde dünyanın en büyük üreticisi pozisyonunda bulunuyor.
En fazla iştirak Gaziantep’ten
Listenin üçüncü sırasında yer alan bir öteki dokumacılık şirketi ise Kipaş Mensucat oldu. Son periyotta yaptığı yatırımlarla da gündemde olan Kipaş, 2021’in tamamında 4 milyar 640 milyon TL üretimden satış geliri elde etti. 139 milyon dolarlık ihracata ulaşan şirketin 5 bin 989 adet çalışanı bulunuyor. Kipaş’ı 4 milyar 304 milyon TL üretimden satışlar ile 10 sıra yükselen Sanko Dokuma, 3,9 milyar üretimden satışlar ile 105. sıradaki Merinos, 3 milyar ile 146. sıradaki Kordsa, 2,8 milyar TL ile 160. sıradaki Şirikçioğlu, 2,5 milyar TL ile 182. sıradaki Karafiber Dokumacılık ve 2,44 milyar TL ile de 187. sıradaki Melike Dokuma izliyor. Birinci sırada dokuma şirketleri yer alırken giysi kategorisinde ise Almaxtex Dokuma San. ve Tic. AŞ. 2,4 milyar TL ile birinci sırada gelirken bu firmayı 1,75 milyar TL ile Şık Makas ve 1.7 milyar TL ile Hugo Boss izledi. Öte yandan her iki bölümden de İSO 500’e 17 en fazla iştirak Gaziantep’ten gerçekleşti. Listeye giren 60 hazır giysi ve dokuma şirketinin 17 tanesi Gaziantep merkezli. Gaziantep’i 11 adet ile İstanbul, 9 adet ile Kahramanmaraş, 4’er adet ile Adana ve Bursa, 3 adet ile Kayseri ve 2 adet ile de Malatya takip etti. Öte yandan bu yıl 14 adet yeni şirket listeye girme başarısı gösterdi.