Gelinliklerin vazgeçilmezi olan tarlatan, eteklerin istenilen kabarıklıkta olmasını sağlayan telli bir iç etek. Bu kıyafet 1800’lerin ortasında ortaya çıktı ve günümüzde neredeyse hiç kullanılmıyorlar. Bugüne dek asalet, zenginlik temsilcisi sandığımız bu kabarık eteklerin altındaki gerçeği öğrenince eminiz siz de bizler üzere çok şaşıracaksınız.
Bir iç etek olan tarlatan, günümüzde pek çok insan tarafından bilinmiyor.
Kabarık elbiseleri daima prenseslerle özdeşleştirdiğimiz için tarlatanı daima asil olmakla, zenginlikle özdeşleştirdik.
Bayanların rahat hareket etmesini zorlaştırdığı için ataerkil tertibin bir eseri olduğunu düşünenler de vardı.
1800’lerin ortasında ortaya çıkan ve giderek daha da kabarıklaşan eteklerin sorumlusu olan tarlatanın ortaya çıkış sebebi epey üzücü.
O yıllarda bayanların sokaklarda, hayatın içinde olması çok da olağan karşılanmıyordu. Erkeklerin bir türlü alışamadığı bu durumun yanında bir de aşamadıkları bir alışkanlıkları vardı; elle taciz.
Erkeklerin istedikleri bayanın istedikleri bölgelerine dokunması bayanları kat kat giyinmeye zorluyordu.
Kat kat elbise ve çamaşır giyen bayanlar kendilerini tacizden bir nebze olsun muhafazaya çalışıyorlardı. Lakin bu kadar çok üst üste giyinmenin ne kadar zahmetli ve rahatsız edici olduğunu kestirim edebilirsiniz. Şu görüntüden bir bayanın o yıllardaki giyinme basamaklarını görebilirsiniz.
Bir yandan kat kat giyinmek, bir yandan da toplumun hoşluk ölçülerine uymak zorunda olmak… Bayanlar için her periyot olduğu üzere 1800’ler de azap üzereydi.
İnce bir bel için korseler, kalça bölgesi için küçük yastıklar; tüm bunların yanında tacizden korunmak için ekstra katlar… Bayanlar bunlar üzerinde o kadar çok düşünmek ve vakit ayırmak zorundaydı ki, öbür şeylere pek vakit kalmıyordu.
Bu durumdan bıkan bayanlar tarlatanı icat etti. Bu hafif ve ucuz giysi sayesinde kat kat giyinmekten kurtulacaklardı.
Güzel giyinmenin yalnızca zenginlere özgür olduğu periyotta her bayanın basitçe ulaşabildiği tarlatan, toplumsal statüleri de yıktı.
Bayanlar yalnızca iç çamaşırları (tabii o devir iç çamaşırları pantolon gibiydi) ve tarlatan üstüne elbiselerini giyebiliyorlardı. Bu fevkalade bir özgürlüktü. Bu yüzden pek çok kişi tarlatanı hala feminist bir ikon olarak görüyor.
1900’lerin başında bayanların taktıkları şapkalara tutturulan iğneler öyleydi mesela, bayanların tacizden korunma silahına dönüşmüşlerdi.
O denli ki, yaralanan erkek sayısı artınca bayanların şapka iğneleri kullanması yasaklanmıştı.
Lakin tarlatanın feminist bir nesne olup olmadığı tartışılır; bayanların hayatını kolaylaştırdığı kesin lakin erkekler durdurulamadığı için bayanların kendilerini telden yapılma bir kafese hapsetmesi feminizm açısından ne kadar büyük bir atılım?
Natürel devrin kurallarını düşününce büyük bir ihtilal ve bayanların hayatlarını kolaylaştırdı, yeniden de çağla alakası yok; bayanlar her çağda kendilerini korumak için bir şeyler yapmak ve kendilerinden ödün vermek zorunda hissettiriliyor. Erkekler ise büyük ölçüde değişime karşı koyuyor.
Gelinliklere asalet kattığı düşünülen bir kıyafetinin asıl hedefinin tacizden kaçınmak olması şaşırtan, değil mi?
Bazen tarlatan, bazen kot pantolon, bazen bir etek… Bayan kıyafetlerinin tarihinde daima bu tıp şeylerin olması çok üzücü.