Nihat DELİBAŞI
Türkiye İş Bankası’nın DÜNYA gazetesi işbirliğiyle 2008 yılından bu yana gerçekleştirdiği İş’le Buluşmalar Toplantısı’nın 44’üncüsü İzmir’de düzenlendi. Kaya Termal Oteli Konferans Merkezi’nde gerçekleşen ve moderatörlüğünü DÜNYA Gazetesi (NBE) İdare Heyeti Lideri Hakan Güldağ’ın gerçekleştirdiği ‘Tarımda Teknoloji ve Sürdürülebilirlik’ başlıklı toplantıda konuşan İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, Türkiye’nin teknolojinin takviyesi ile tarımdaki kıssasını değiştirebileceğini söyledi.
Yoğun bir iştirakle gerçekleşen toplantıda, İş Bankası olarak tarımı stratejik öncelikli alanlarının en üstüne koyduklarını tabir eden Ortan, “Çünkü kimi kavramlar vardır ki ne kadar konuşursak konuşalım, biz bu kavramı içi doldurulmadıkça, somut fiillerle, hareketlerle iş yapmadıkça çok da büyük katkı olamıyor. Ülke olarak tarımın kıymetini, bizler için ne kadar kritik, ülkemiz için ne kadar stratejik olduğunu daima konuşuyoruz. Fakat bunun hakkını vermede değerli eksiklikler olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki devirde artık tarımda da elimizi taşın altına koyarak, dalda gördüğümüz eksikliklerin giderilmesi, bir kadro meselelerin aşılması ve tarımda farklı bir kıssanın yazılması için son derece etkin ve aktif bir İş Bankası göreceksiniz” dedi.
Türkiye’nin ovaları, akarsuları, iklimiyle bir tarım ülkesi olma konusunda büyük bir potansiyele sahip olduğunu vurgulayan Ortan, bu fırsatın düzgün kıymetlendirilmesi gerektiğini söyledi. Ortan, tarımla uğraşmanın her geçen gün çok daha meşakkatli hale geldiğini belirtti. Ortan, “Tarımda kullanılan tüm girdilerin fiyatları artarken, devlet bunların fiyatı artmasın diye elinden gelen uğraşı gösteriyor. Lakin artan fiyatlarla, fiyat artırmama ortasındaki baskı altında ezilenler ve harcadığından daha az kazanan çiftçilerin bir sonraki yılı nasıl geçirebileceğini düşünmesiyle geçen kısır bir döngünün içerisine giriyoruz” diye konuştu.
“TARIM, CARİ FAZLA VEREN ENDER BÖLÜMLERDEN BİRİ”
Tüm zorluklara karşın Türkiye’de tarım kesiminin hala cari fazla veren az kesimlerden biri olduğunun altını çizen Ortan, 2021 yılında 22,9 milyar dolarlık ihracatı ve 17,2 milyar dolarlık ithalatıyla 5,7 milyar dolar cari fazla verdiğini aktardı. Bölümün son 10 yılına bakıldığında GSYİH içindeki hissesinin 2011 yılında yüzde 8,2 iken 2021’de yüzde 5,6’ya düştüğünü, 2021 yılında Türkiye’de GSYİH yüzde 11 büyürken, tarımın yüzde 2,2 küçüldüğünü söyledi.
9. PLANDA BESİN GÜVENLİĞİ 10. PLANDA BESLENME VAR
Aran, “Tarımda pek çok şey söylüyoruz, pek çok vaatte bulunuyoruz. Fakat sonuçlar, tarımda katiyen çok daha fazlasının yapılması gerektiğini gösteriyor. Net bir tarım siyasetinin oluşturulması ve uygulanması lazım” diyerek, şunları söyledi: “9. ve 10. kalkınma planlarında tarım siyasetinde yazılanlar, ne olması gerektiğinin ortaya koyuyor. Bizim, ne yapılacağını ortaya koyduktan sonra yapma, yapılanı takip etme ve ona ekleme konusunda biraz kendimizi geliştirmemiz gerekiyor. 9. Kalkınma Planı’nda tarım siyasetinde gaye olarak besin güvenliğinin sağlanması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, örgütlü ve rekabet gücü yüksek bir ziraî yapının oluşturulması ögeleri yer alıyor. 10. Kalkınma Planı da toplumun kâfi ve istikrarlı beslenmesini temel alan, ileri teknolojilere dayalı, altyapı problemleri çözülmüş, örgütlülüğü ve verimliliği yüksek, aktif ve talebe dayalı üretim yapısıyla milletlerarası rekabet gücü artmış, doğal kaynakları sürdürülebilir kullanan bir tarım kesiminin oluşturulmasını içeriyor. Bu metinlerde çok az eksik bulursunuz. Zira bunlar oluşturulurken kesimin bütün oyuncularından, yıllarını bu mevzuya vermiş şahıslardan fikir alınıyor.”
GIDA KRİZİYLE YÜZLEŞMEDEN HAREKETE GEÇMELİYİZ
Ekonomik olarak güzel bir düzeye gelinmez, finansal olarak kalkınma sağlanmaz, ulusal gelir artırılmazsa tarımın lakin iktisattaki düzgünleşme kadar ilerleyebileceğine dikkat çeken Ortan, şunları söyledi: “Türkiye’nin iktisadı belirli bir eşiği geçmezse, kişi başı ulusal gelirimiz aşikâr bir düzeyin üzerine çıkmazsa tarımda kendi başımıza bir kıssa yazamayız. O yüzden ülkemizin kalkınmasıyla tarımdaki kalkınmayı paralel götürmemiz gerekiyor. Biz, üzerimize bu mevzuda hangi sorumluluklar düşüyorsa bunları yerine getirmeye hazırız. Yanı başımızdaki Rusya-Ukrayna savaşı aslında besin güvenliğinin ne kadar değerli olduğunu gösterdi. Gerçekten bu savaşla birlikte Rusya başta olmak üzere daha sonra da Hindistan eklendi ve birtakım ülkelere de tahılların ihracatına koydukları yasakla tüm dünya şu anda kıymetli bir besin krizini, besin felaketini tartışıyor. Bu mevzuda elimizi çabuk tutmamız gerek. Umuyorum dünya açlıkla yeni bir krize girmeden, bu türlü bir besin felaketiyle yüzleşmeden biz Türkiye’deki tüm kurumlar, kuruluşlar, bu mevzuya gönül verenler, devlet ve özel dal el ele birlikte bu zorlukların üzerinden geliriz, süratle problemlerimizi aşarız.” Tarımda sürdürülebilirlik, teknoloji ve finansın bir ortada olması, Türkiye’de tarım bankacılığı konusunda farklı bir öykü yazılması için yola çıktıklarını lisana getiren Ortan, “Çok evvel yola çıksak da somut adımlarla birinci tarım ihtisas şubesinin açılışının bir milat olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
TARIM BANKACILIĞI İŞ ÜNİTESİ OLUŞTURDUK
Hakan Ortan, İş Bankası bünyesinde tarım bankacılığı iş ünitesini, tarım bankacılığından sorumlu, ilgili siyasetlerin hayata geçirilmesi konusunda finans kesiminin üzerine düşen sorumluluklar varsa bunları layıkıyla yerine getirmeyi amaçlayan tarım bankacılığı grubunu oluşturduklarını söyledi. Ortan, yalnızca genel merkezde değil, tüm Türkiye’de tarımda bir öyküsü olan yerlere kadar uzanan yapının kurulmasının değerli olduğunu vurguladı. Tarım, teknoloji ve finansı birleştirmek üzere ziraî teknolojilerde yaratıcı, teşebbüsçü gücünü kullanmak isteyen teşebbüsleri bulmak, çekmek, onları çiftçilerle buluşturmak maksadıyla Workup Agri ismiyle bir hızlandırma programı hayata geçirdiklerini hatırlatan Ortan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Tarımda bir şeyleri değiştirmek istiyorsak çiftçimizin kar etmesi gerek. Teknolojinin takviyesiyle tarımdaki kıssayı değiştirebileceğimize inanıyorum.”
GELENEKSEL FİNANS TARIMA UYGUN DEĞİL
Tarımın doğal risklerden etkilenmeye son derece açık olduğuna dikkat çeken Hakan Ortan, tabiat olaylarının, iklim değişikliğiyle birlikte kuraklığın, yağışların, dolunun, sellerin ziraî üretime olumsuz tesirlerinin önüne geçen tahlillerin şimdi hayata geçirilmediğini söyledi. Ortan, “Bu mevzuda kıssayı değiştirmeye aday ne kadar beyin varsa, onların ürettiklerini alıp çiftçilerimizle buluşturmak bizim ödevimiz. Açtığımız tarım ihtisas şubesi, çiftçilerimizi teknolojileri üretenlerle buluşturacak, değişik finansman sistemleriyle çiftçimize en uygun finansman metotları sunacak. Zira tarım özelliği prestijiyle klâsik finansa çok uygun değil. Gerek para harcama dönemleri gerekse gelir elde etme formuyla klâsik finansa uygun olmadığı için klasik yaklaşımlarla tarımın muhtaçlıklarını karşılamak çok mümkün görünmüyor. Burada yaratıcı olmak için de bu tasayla yatıp, bu dertle kalkmak, bunun için finansal eserler gerekiyor” görüşünü savundu.
14’ÜNCÜ YIL, 44’ÜNCÜ BULUŞMA
14 yıldır gerçekleştirilen ve bugün 44’üncüsü düzenlenen İş’le Buluşmalar Toplantısı’na İzmir iş dünyası ağır ilgi gösterdi. Tarım odağında yapılan toplantıya etraf kentlerden tarım sanayicileri, çiftçiler, iş insanları ve kesim temsilcileri katıldı. Toplantıda İzmir Ticaret Borsası Lideri Işınsu Kestelli, Ege Bölgesi Sanayi Odası Lideri Seçkin Yorgancılar da bir konuşma yaparken, İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı İzlem Fazilet, iştirakçilere ekonomik görünüme dair bilgiler paylaştı. Konuşmaların akabinde DÜNYA Gazetesi Koordinatörü Didem Eryar Ünlü moderatörlüğünde bir panel gerçekleştirildi. Panelde, DÜNYA Gazetesi Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, Çiftçi, TTGV Stok Tarım Eşbaşkanı Dr. Murat Salih, BloombergHT Tarım Editörü İrfan Donat, Taze Süt ve Süt Eserleri AŞ Yönetici Ortağı Murat Bolat ve İş Bankası Tarım Bankacılığı Müdürü Kerem Akıner konuştu.
İlk tarım ihtisas şubesi Saruhanlı’ya
Türkiye İş Bankası birinci tarım ihtisas şubesinin açılışını Manisa Saruhanlı’da gerçekleştirdi. Açılış, İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, bankanın üst seviye yöneticileri ve banka müşterilerinin katıldığı merasimle yapıldı. Ortan, Tarımın İş Bankası’nın odaklandığı, stratejik önceliklerinden biri olduğunun altını çizerek, şunları söyledi: “Bugün birincisinin açılışını gerçekleştirdiğimiz tarım ihtisas şubesiyle teknolojiyi, finansı ve tarımı bir ortaya getirerek yenilikçi tahliller sunmayı; çiftçilerimizin çok daha verimli bir formda, çok daha fazla eser elde etmesini hedefliyoruz. Teknoloji marifetiyle yapılacak olan yenilenmenin finansman takviyesini en uygun biçimde sağlayacak tahlilleri üretiyoruz. Tarımın daima gelişmesi için dijital tarım uygulamaları başta olmak üzere gerekli yatırımları yapıyoruz. Çiftçilerimizin gereksinimleri, sürdürülebilir tarım tekniklerine gösterdikleri ilginin bir sonucu olarak sunduğumuz hizmetleri büyütüyoruz.” Ortan, bu şubeden edinecekleri deneyimle, önümüzdeki periyotta tarımda öne çıkan öbür bölgelerde de ihtisas şubeleri açmayı hedeflediklerini söz etti.