Yener KARADENİZ
Salgın ile başlayan tedarik zincirindeki değişim, son periyotta artan siyasi tansiyon nedeniyle hızlandı. Yaklaşık 500 milyar dolarlık kıymete sahip olan dünya hazır giysi kesimi ihracatından yüzde 30’dan fazla hisse alan Çin’in Tayvan’a yönelik hücum ihtimali, tedarikinin değer kısmını bu ülkeden karşılayan dev markaların kararını gözden geçirmesine yol açtı. Başta Lacoste ve Hugo Boss olmak üzere orta üst segment birçok markanın, 2023 prestijiyle Çin’deki tedarikini sonlandıracağı konuşuluyor.
Hugo Boss’un en büyük üretim tesisinin bulunduğu Türkiye’deki yöneticiler, Almanya’daki merkezi ziyaret etti. Kelam konusu karar Türk yöneticilere iletildi ve bundan sonraki devirde Türkiye’de üretime daha fazla tartı verileceği söylendi. Fransız Lacoste da hali hazırda Eren Holding iştiraki ile kurulan Devanlay ile muhakkak bölgelerdeki üretimin bir kısmını Türkiye’den karşılıyor. Fransa’daki merkez sıkı bir görüşme trafiği yürütülüyor. Hugo Boss’un İzmir’de üretim tesisinde geçen yıldan bu yana genişleme çalışmaları devam ediyor. Hugo Boss Dokuma Sanayi Genel Müdürü Arif Kaya’nın daha evvel yaptığı açıklamalarnda salgın ile birlikte Türkiye’ye kıymetli oranda sipariş kayması yaşanıyor. İzmir’deki tesis Hugo Boss küresel yapılanması içinde yüzde 35’lik hisseye sahip ve bu oran kısa vadede yüzde 40’a çıkacak. Şirketin küresel sitesinde yer alan bilgiye nazaran ise markanın hali hazırda en büyüğü Türkiye’de olmak üzere Almanya, Polonya ve İtalya’da kendi üretim tesisi bulunuyor. Şirket, üretimin değerli bir kısmını da dünyanın farklı bölgelerindeki tedarikçilerden sağlıyor. Bunun için de hali hazırda birçok Türk firma ile görüşmeler yürütülüyor. Lacoste ise 2021’de yayınladığı tedarikçi listesine nazaran 225’i direkt olmak üzere 481 tedarikçi ile çalışıyor. Tedarikçi sayısına nazaran 92 adetle Çin birinci sırada yer alırken, onu 44 tedarikçi ile Türkiye takip ediyor. Son devirde bu sayının Türkiye lehine değiştiği tabir ediliyor.
Görüşmeler yürütülüyor
Aralarında Hugo Boss’un da yer aldığı birçok lüks markanın tedarikçilerinden biri olan Biray Kumaş’ın İdare Şurası Lideri Gökmen Aydınlı, Çin-Tayvan tansiyonu nedeni ile orta üst segment birçok markanın önümüzdeki yıl prestiji ile ülkedeki üretimini sonlandırma kararı aldığını söyledi. Aydınlı, “Bu stil kararlar, coğrafik pozisyonunun da avantajı sayesinde Türkiye’nin öne çıkmasını sağlıyor. Lakin bu türlü büyük markalara hizmet verebilecek şirket sayısı Türkiye’de ne yazık ki bir elin parmaklarını geçmez Tekrar de şu an birçok şirket ile görüşmeler yürütülüyor” dedi. Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, Hugo Boss’un İzmir’deki yatırımlarını artırma kararının da bu adımda tesirli olduğunu kaydetti. Üretim yapmak ile ilgili markanın kendilerine de geldiğini kaydeden Kaya, “Şirket, Çin’deki üretimin değerli bir kısmını Türkiye’ye çekti, çekmeye de devam ediyor. Lacoste ile de çalışmaya başladık. Geçen hafta da Fransa’daki merkezine gittik, görüşmelerimiz vardı. Marka önemli bir halde Türkiye’ye dönüyor. Lacoste Avrupa olarak şirket, üretim üssü olma noktasında önümüzdeki devirlerde Türkiye’yi daha fazla kullanacak” tabirlerini kullandı.
“Bu gereksinimleri karşılamak zor”
Hugo Boss ve Lacoste’un yanı sıra öbür birçok markanın da Çin’deki alımları azaltmaya, Türkiye’den ise artırmaya yönelik emsal kararlar aldığına yönelik duyumlarını paylaşan TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Meclisi Lideri Erdem Fayat da “Bu markalar ortasında daha evvel Türkiye’den alım yapmayanlar da bulunuyor. Bu muhtaçlıkları bizim ne derece karşılayabileceğimiz kıymetli bir soru işareti. Zira onların beklentileri Çin’deki fiyat kategorisinde Türkiye’de üretim yaptırmak. O da çok mümkün değil. Evvel yüzde 10-15 ile başlıyorlar. Baktılar ki bir halde bu maliyetleri satışları karşılıyor ondan sonra alımları artırmaya çalışıyorlar. Yani bu markalar savaş ihtimaline karşı bize dönüş yapsalar bile karşılık buluyorlar mı kısmı biraz tartışmaya açık. Uğraşıyoruz fakat ne kadar hisse alacağız emin değilim” açıklamasında bulundu.