Yener KARADENİZ
Bu yıl 21’incisi düzenlenen Perakende Günleri’nde klasik hale gelen perakende dernekleri basın toplantısına enflasyon damga vurdu. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Lideri Hüseyin Altaş, Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Lideri Serhan Tınastepe, Besin Perakendecileri Derneği (GPD) Lideri Galip Aykaç, Tescilli Markalar Derneği (TMD) İzzet Stamati, Türkiye Alışveriş Merkezleri Ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) Lideri Alp Başkan Özpamukçu ve Konut Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) Lideri Melih Şahinöz iştiraki ile gerçekleşen toplantıda dernek liderleri şu an için talebin canlı olduğunu lakin sürdürülebilirliği ile ilgili dert duyduklarını kaydetti. Bir başka telaşlarının ise çalışan memnuniyeti olduğunu anlatan dal temsilcileri, bu kapsamda çalışanlarına orta artırım yaptıklarını söyledi.
Toplantıda konuşan ZMD Lideri Tınastepe, “Enflasyon tesiri ile iç talepte öne alınan bir talep var. Turist harcaması da bunu canlı tutuyor. Lakin enflasyonun dizginlenememesi durumunda hem iç talebin daralması hem de şirketlerin bilançolarının bozulması riski ile karşı karşıya kalabiliriz. Bunun önlenmesi hepimizin beklentisi. Öteki bahis da çalışan memnuniyetsizliği konusu. Enflasyondan en fazla sabit gelirliler etkilendi. Gelirleri önemli derecede eridi. Yılbaşında güçlü bir artırım yaptığımızı düşündük lakin 3-4 ayda bu maaşlar enflasyon karşısında eridi. Birçok üyemiz orta artırımlar ile çalışanlarını destekleme uğraşı içinde. Üyelerimizin tamamına yakını ya orta artırım yaptı ya da temmuz da yapacak. Bu noktada minimum fiyata yapılacak artırım da yararlı olacaktır. Biz bu beklenti içinde olmadan yaptık” sözlerini kullandı. Edinilen bilgiye nazaran bölümde yüzde 40’a varan oranda fiyat artırımı yapıldı. Yabancı ortaklı markalara dövizle kiralamanın da haksızlığa neden olduğunu belirten Tınastepe, hem bu husus hem ortak alan hem de kozmetikte taksit yasağı ile ilgili düzenleme beklediklerini kelamlarına ekledi.
Perakendeciler ihracatçı üzere
Toplantıda konuşan Alp Başkan Özpamukçu, enflasyondaki artış nedeni ile cirolarda da artışın devam ettiğini anlattı. Tüketicilerin fiyatlar artacak beklentisi ile harcama eğilimlerinin öne çektiğini anlatan Özpamukçu, “Turizm de alışverişte değerli yer tutuyor. Perakendeciler ihracatçı üzere çalışıyor. Bu fırsatın daha yeterli kullanılması için vergiler de düzenlemeye gereksinim var. Öte yandan maliyetler nedeniyle masraf artışları ciroların önüne geçiyor. Yerine koyma maliyeti bölümü zorluyor. Şu an satışlarda cirolarda âlâ noktadayız ancak kesimin önünü görmekle ilgili külfetleri var” dedi.
G-20 besin krizi için toplanmalı
GPD Lideri Galip Aykaç ise salgın periyodunda besin perakendesi dalının sağlıktan sonra ikinci alkışı hakkeden bölüm olduğunu vurguladı. ÜFE ile TÜFE ortasındaki farta kıymetli bir rolleri olduğunu anlatan Aykaç, “Enflasyon ile topyekun uğraş dilmesi gerekiyor. Gelir dağımı bozuldu. Güçlü daha varlıklı oldu, orta sınıf ise yoksullaştı. Bu da tüm dünya için büyük bir sorun” dedi. Enflasyon ile gayrete dal olarak verdikleri takviyelere devam ettiklerini lisana getiren Aykaç, “Buna tahlili dünya bulacak. Dünya besin ve beslenme ile ilgili sorun yaşamak istemiyorsa bu gündem ile toplanmalı. Aksi halde besin krizi büyüyerek gelmeye devam edecek” diye konuştu.
AVM güvenlikleri yetki istiyor
AYD Lideri Hüseyin Altaş da AVM’lerin yaşadığı zorluklara değindi. 150 milyar dolarlık yatırım bedeline sahip kurumların bedelinin düşen gelirler nedeniyle 40 milyar dolara kadar gerilediğini anlatan Altaş, “Konutlarda olağandışı kira fiyat artışı var. Bu AVM’deki bir dükkanda asla kelam konusu değil. Bu nedenle toplumsal konut ile ticari gayrimenkul kiralarının ayrışması zarureti yeniden ortaya çıktı. Bir başka sorun eriyen kiralar. 7 yıl önceye nazaran 100 dolarlık kira 20 dolara geriledi. Yüzde 80 kayıp içindeyiz. Borçlarımız döviz gelirimiz TL olduğu için zorlanıyoruz. Bunun yapılandırılmasını talep ediyoruz. Bir öbür bahis ise göçmenlerin AVM’lerde neden olduğu nahoş olaylar. Bunlar güvenlik sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Bunlardan şikayetçiyiz. İçişleri Bakanlığı’ndan AVM güvenliklerine kimlik sorma yetkisi verilmesini talep ettik” dedi.
Taklitte ikinci sıraya çıktık
Son periyotta artan taklit eserler konusuna dikkat çeken TMD Lideri İzzet Stamati de, Türkiye’nin bu alanda Hong Kong’u da geride bırakarak ikinciliğe yükseldiğini, tedbir alınmadığı taktirde yerli markaların da bundan zora gireceğini belirtti. Tekrar turizm alışverişinde yabancı rakiplerin gerisinde kalmamak için ithal markalara uygulanan vergilerde düzenleme talep eden Stamati, bu problemler nedeni ile bir çok yabancı markanın ülkeden çıktığını hatırlattı.
Caddede kira uyuşmazlığı daha yüksek
ETÜDER Lideri Melih Şahinöz, enflasyonun kendi kesimlerinde çok yeterli yönetildiğini lakin fiyatlarda yansımaya da yer olduğunu kaydetti. Şahinöz, “Enerji maliyetleri artıyor, güzel olan şey turizm ve yeme içme dalındaki hareketliliğin devam ediyor oluşu” dedi. BMD Lideri Sinan Öncel ise “Rubledeki pahalanma bizim eserlerimizin cazibesini de artıracak. Rusya pazarı ilerleyen günlerde daha heyecanlı olacak üzere görünüyor” diye konuştu. “Enerji maliyetleri telaş verici” diyen Öncel, “Bu da önemli bir maliyet artışı manasına geliyor. Cadde kiralarındaki kira uyuşmazlıklarının daha yüksek olduğunu gözlemliyoruz. Mülk sahibi astronomik kira artışıyla gelebiliyor. AVM’lerde ise ciro üzerinden kiralama çok daha az mağduriyet yaşatıyor” diye konuştu.