Mehmet KAYA-ANKARA
Avrupa Birliği, İsrail ve Mısır’ın haziran ayında, İsrail ve Mısır gazının Mısır’da kurulacak sıvılaştırma tesisleri ile LNG olarak Avrupa’ya ihracatına yönelik mutabakat zaptı imzalanmasıyla, Doğu Akdeniz gazının Avrupa’ya Türkiye üzerinden iletilmesine yönelik proje üzerinde konuşmalar yavaşladı.
İsrail tarafı, bu muahedenin Türkiye ile olan doğalgaz işbirliği arayışlarına pürüz olmayacağını söylese de mevcut gaz ölçüsü açısından Türkiye projesine uzun vadeli bakılmaya başlanacağı tarafında yorumlar yapılıyor. Başka yandan, İsrail’in bölgede gaz arayışlarını hızlandırmasıyla muhtemel yeni keşifl erin bu projeyi de etkileyeceği belirtiliyor. Türkiye de uzun müddetin akabinde Doğu Akdeniz’de tekrar gaz arayışına başladı. Bu defa, sondaj gemisiyle başlayan çalışmalarla Türkiye de bölgedeki varlığını gösteriyor.
Avrupa 5 milyar metreküp gaz istiyor
Türkiye ile İsrail ortasında doğalgazın Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınmasına yönelik proje bazlı resmi bir görüşmenin olmadığı kaydedildi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, nisan ayında İsrailli gazetecilere Türkiye’nin bu işbirliğine istekli olduğunu ve güç alanında büyük bir işbirliği potansiyeli gördüklerini belirterek, Türkiye’nin tutumunu açıklamıştı.
Türkiye, KKTC’nin de dahil olacağı bir proje ile Doğu Akdeniz gazının Avrupa’ya boru sınırı aracılığıyla eriştirilmesi konusunda uzun vakittir yer yokluyor. Ne var ki, Mısır’da sıvılaştırma yapılarak Avrupa’ya gaz sevkinin 2030 vadeli olarak planlanması kimi işaretler veriyor. Bu yolla İsrail’in gazının da eklenmesiyle bir-iki yıl içinde Avrupa’ya hala 3 milyar metreküp düzeylerde olan Doğu Akdeniz’den gaz ihracatının 5 milyar metreküpe çıkmasını Avrupa’nın kâfi görebileceği yorumları yapılıyor. 2030’da Avrupa’da öbür alternatif kaynaklara bağlı olarak gaz talebinin artmayacağı periyoda giriş olarak bakılıyor.
Ayrıca Kıbrıs Rum kısmında bulunan sıvılaştırma tesislerine de kimi şirketlerin yatırım yapabileceği, Doğu Akdeniz’de batılı ülkelerin şirketlerinin çıkardıkları gazları bu ülkede sıvılaştırarak Avrupa’ya nakletmesiyle de ek bir kapasite oluşmasının mümkün olduğu vurgulanıyor. Bütün bu projelerin doğalgaz fiyatlarındaki gelişmelerle de kontaklı olacağı vurgulanıyor.